برگزیده ها
مازندمجلس: سیاست ها و مواضع کاخ سفید در قبال تنش در روابط قطر و ائتلاف ضددوحه از دید بسیاری از ناظران دربردارنده تناقض هایی است که با هدف تامین منافع اقتصادی ایالات متحده در خاورمیانه با یکدیگر درآمیخته است.

به گزارش ایرنا، گسترش تنش ها در حاشیه خلیج فارس و تداوم اختلافات و تحریم قطر از سوی چهار کشور عربی همچنان در کانون تحولات منطقه قرار دارد. آن چه در این ارتباط قابل تامل به نظر می‌رسد مواضع مقام های آمریکایی درباره این بحران است. «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در برخی اظهارنظرهای خود با حمایت از سعودی ها خواستار پایان حمایت از تروریسم از جانب قطر شده است. همزمان اما وزیران امور خارجه و دفاع آمریکا خواستار حل بحران و جلوگیری از پیچیده‌تر شدن اوضاع در روابط کشورهای عربی با قطر شده اند.

«جیمز ماتیس» وزیر دفاع آمریکا در سخنانی با بیان این که محاصره قطر از سوی کشورهای عربی خلیج فارس از جمله عربستان، شرایط را بسیار پیچیده‌تر می‌کند، خواستار دست یافتن به زمینه مشترکی برای حل و فصل موضوع شد. «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه آمریکا هم از بن بست در روابط قطر با چهار کشور عربی ابزار نگرانی و وزارت خارجه آمریکا پنجشنبه هفته پیش در بیانیه‌ای اعلام کرد تیلرسون دوشنبه نوزدهم تیرماه برای رایزنی درباره بحران قطر، عازم کویت خواهد شد.

خبر سفر وزیر امور خارجه آمریکا به کویت ساعاتی پس از صدور بیانیه مشترک چهار کشور عربی علیه قطر (چهارشنبه چهاردهم تیرماه) اعلام شد. عربستان، امارات، بحرین و مصر هفته پیش در کاخ «التحریر» قاهره با صدور بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند با توجه به خودداری قطر از پذیرش شروط 13گانه، این خواسته‌ها پس گرفته می‌شود و این کشورها تصمیمات و اقدامات تازه سیاسی، اقتصادی و حقوقی علیه دوحه اتخاذ خواهند کرد. این کشورها مدعی شدند قطر کوشیده است تلاش‌های دیپلماتیک برای حل مناقشه میان کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس را خنثی کند و این بیانگر تداوم تلاش‌های دوحه برای برهم زدن امنیت و ثبات در منطقه است. این گزارش در بردارنده مهمترین محور تحلیل هایی است که در رسانه های عربی درباره وضعیت کنونی و دورنمای بحران در روابط دیپلماتیک میان کشورهای عربی و نقش آمریکا در این بحران منتشر شده است.

** چشم انداز تنش بین قطر و ائتلاف ضددوحه
روزنامه های «الدیار» لبنان، «الحیات» چاپ لندن و «الرای» اردن با اشاره به ماجراجویی ها و اقدامات خصمانه کشورهای متحد عربستان علیه قطر و پایداری دوحه و پشتیبانی همپیمانان قطر از این کشور، احتمال حل تنش در روابط دیپلماتیک کشورهای عربی با قطر را کم رنگ دانستند.

روزنامه الدیار نوشت: هیچ افقی برای حل بحران در روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) با قطر دیده نمی شود. راه حل این بحران دور از دسترس است. با اقدام کشورهای تحریم کننده قطر در قاهره احتمال افزایش تنش وجود دارد.

در بیانیه نشست قاهره درباره بررسی پاسخ قطر به درخواست کشورهای عربی «سامح شکری» وزیر امور خارجه مصر مدعی شد دیگر نمی توان با نقش ویرانگر قطر در منطقه با سهل انگاری برخورد کرد و تحریم این کشور در پی مخالفت دوحه با توافق های امضاء شده میان کشورهای عربی با قطر صورت گرفت. او پاسخ قطر به درخواست این کشورها را غیر جدی و بی محتوا به شمار آورد. «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان هم مدعی شد بحران کنونی جهان را ویران خواهد کرد. او تاکید کرد تحریم سیاسی و اقتصادی قطر ادامه پیدا خواهد کرد و در زمان مناسب اقدام هایی علیه دوحه در پیش گرفته خواهد شد. «شیخ خالد بن احمد» وزیر امور خارجه بحرین هم گفت تعلیق عضویت قطر در شورای همکاری خلیج فارس گزینه ای در دست کشورهای عضو این شورا است.

به نوشته روزنامه سعودی الحیات، عربستان و متحدان ریاض از قطر خواستند دست از برهم زدن ثبات منطقه و شانه خالی کردن از توافق های بین المللی بردارد. در شرایطی که قطر خواسته های این کشورها را رد کرده است گمانه زنی می شود این کشورها اقدام های سیاسی و اقتصادی علیه قطر را در پیش گیرند تا دوحه در سیاست های خود بازنگری کند و به آغوش کشورهای عربی برگردد.

به نوشته الحیات شبکه «العربیه» در این زمینه نوشت: ممکن است چهار کشور عربی پرونده قطر را به شورای امنیت تحویل دهند و خواهان محاکمه قطر در دادگاه های بین المللی شود.

الحیات افزود: این در شرایطی است که «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه بار دیگر از قطر حمایت کرد و درخواست این کشورها از قطر را غیر قابل پذیرش خواند و گفت ما هنوز به توافق خود با قطر پایبند هستیم و هرگاه این کشور از ما بخواهد از آن خارج می شویم.

روزنامه الرای اردن در گزارشی به قلم «فهد الفانک» با عنوان «بحران در روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به کجا منتهی خواهد شد» به نقل از تارنمای مرکز پژوهشی «استرانفورد» نوشت: اختلاف میان قطر و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بدون راه حل باقی خواهد ماند. دیگر این موضوع مطرح نیست که آیا شروط عربستان و همپیمانان آن منطقی است یا ظالمانه؟ دیگر موضوع حق و باطل در چنین مواردی مهم نیست. سوال این است آیا تحریم های اعمال شده علیه قطر برای تسلیم سازی دوحه کافی است یا اینکه قطر می تواند با تکیه بر منابع بسیار خود در شرایط تحریم زندگی کند. منطقی نیست عربستان و همپیمانان آن از شروط و خواسته های خود چشم پوشی کنند و انتظار هم نمی رود قطر مجبور شود به درخواست این کشورها پاسخ مثبت دهد. این کشور به نوبه خود دارای دوستان و همپیمانانی مانند ایران و ترکیه است که می تواند از آنها به عنوان برگ برنده ای استفاده کند. اتفاقی که رخ دادن آن قطعی است فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس است.

به نوشته روزنامه الدیار، «ناصر آل خلیفه» سفیر قطر در استرالیا هشدار داده هر گونه اقدام نظامی علیه قطر سراسر منطقه خلیج فارس را ویران خواهد کرد و این اقدام نوعی دیوانگی است. او تاکید کرد قطر لقمه گواریی نخواهد بود.

** سیاست دوپهلوی آمریکا در تنش حاشیه خلیج فارس
تارنماهای «الوفد» و «البدیل» مصر، «فرانس 24» عربی و روزنامه «العرب» چاپ لندن با اشاره به مواضع دوپهلوی آمریکا در قبال بحران روابط کشورهای عربی با قطر، اهداف واشنگتن در تنش و مواضع کاخ سفید را بررسی کردند.

به نوشته تارنمای الوفد، بحران قطر نشان داد شکاف عمیقی در محافل سیاسی آمریکا وجود دارد. موضع گیری های ترامپ رییس جمهوری آمریکا و تیلرسون وزیر امور خارجه و جیمز ماتیس وزیر دفاع این کشور شاهد تناقض های بسیاری درباره این بحران بود. این تناقض، ناظران را دچار سرگردانی کرده است.
ترامپ از عربستان، امارات و مصر حمایت کرد و قطع روابط این کشورها با قطر را یکی از ثمره های سفر خود به عربستان به شمار آورد. وزارت امور خارجه آمریکا به تدریج این موضع را نقض کرد و خواستار حل این بحران با آرامش شد. وزیر دفاع آمریکا هم اظهار داشت افزایش فشار بر قطر این کشور را به ایران نزدیک می کند. پنتاگون با وجود اظهارات ضدقطری ترامپ در سفر «خالد العطیه» وزیر دفاع قطر به واشنگتن قرارداد فروش چند جنگنده به قطر به ارزش 12 میلیارد دلار را نهایی کرد.

به نوشته روزنامه العرب، از زمان آغاز بحران روابط عربستان و متحدان ریاض با قطر، واشنگتن درباره این موضوع، موضع گیری ها و سیاست های مبهمی را در پیش گرفته است. مقام های این کشور صبح هنگام موضعی را در پیش می گیرند و هنگام عصر آن را عوض می کنند. گاهی دستگاه سیاست خارجی آمریکا در مدت کوتاهی برخلاف مواضع کاخ سفید عمل می کند.

در این روزنامه می خوانیم: برخی کارشناسان دوگانگی اظهارات مقام های آمریکا را نشان از سردرگمی و سهل انگاری این کشور درباره بحران در روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس می دانند. اما نگاهی ژرف به اوضاع نشان می دهد آمریکا در راهبرد خود روی همه بازیگران این بحران شرط بندی کرده است و با این اقدام می خواهد پیروز این بحران باشد. درست است واشنگتن دوحه را به عنوان همپیمان راهبردی خود در منطقه خلیج فارس به شمار می آورد و «حمد بن جاسم» در یک مصاحبه تلویزیونی به نقش و خدمت قطربه آمریکا درباره پرونده های حماس، گروه های مسلح و طالبان و کنترل این گروه ها اعتراف کرده است، اما آمریکا منافع خود را در اولویت قرار داده و موضع گیری ها این کشور با قیمت نفت، ذخایر منابع گازی و طلا در ارتباط است. این کشور خزانه ها راهبردی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و جایگاه مصر را فدای حمایت از دوحه نخواهد کرد. همچنین این کشور دوحه را هم فدای روابط با عربستان و متحدان آن نخواهد کرد. دوحه میزبان بزرگترین پایگاه آمریکا است. به کمک این پایگاه بود که آمریکا در سال 2003 میلادی توانست عراق را اشغال کند.

به نوشته تارنمای البدیل، این باور که در بحران روابط کشورهای عربی با قطر، آمریکا از یکی در برابر دیگری حمایت می کند، سادلوحانه است. با وجود اینکه واشنگتن با قرارداد فروش سلاح به ارزش میلیاردها دلار به عربستان روی خوش نشان داد. اما این کشور قراردادی به ارزش 12 میلیارد دلار برای فروش هواپیمای اف 15 به قطر هم امضا کرد. پیام این اقدام های آمریکا آشکار است. آمریکا دو طرف درگیر را مسلح می سازد. آمریکا در بسیاری از بحران های منطقه ای چنین کرد. این نگرانی وجود دارد که عربستان تصمیم به حمله نظامی به قطر بگیرد همانطوری که صدام به کویت حمله کرد. اگر جنگ آغاز شود آمریکا تجهیز و تسلیح دو طرف را تضمین خواهد کرد و نتیجه مهم نیست. بحران به زودی حل نخواهد شد. قطر خط مستقلی را برای خود ترسیم خواهد کرد و سلاحی که آمریکا به دو کشور می فروشد هر لحظه نزدیک است انفجاری را به وجود آورد و جنگ جدیدی را در منطقه خلیج فارس شعله ور سازد.

به نوشته تارنمای فرانس 24 عربی، آمریکا درباره بحران در روابط کشورهای عربی خلیج فارس خود را در شرایط غیرعادی می بیند. هر دو طرف بحران همپیمانان مهمی برای واشنگتن در خاورمیانه هستند. این موضوع آزمون سختی برای ترامپ و تیلرسون وزیر امور خارجه این کشور است. دولت آمریکا تلاش می کند طوری این بحران را پیش ببرد که هر دو طرف احساس پیروزی کنند. اما تلاش های آمریکا با پافشاری ریاض و دوحه بر مواضع خود برخورد می کند. قطر برای آمریکا همپیمان مهمی است. این کشور میزبان بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه است. این پایگاه در جنگ های آمریکا در عراق و افغانستان نقش بزرگی بازی کرد. از سوی دیگر بحرین هم میزبان ناوگان پنجم آمریکا است. واشنگتن با ریاض، قاهره و ابوظبی روابط دپیلماسی و نظامی دارد. عربستان و امارات با آمریکا روابط اقتصادی دارند و برای اقتصاد آن دارای اهمیت بالایی هستند. تیلرسون که مدیریت شرکت بزرگ نفتی «اکسون موبایل» را در کارنامه خود دارد این اهمیت را درک می کند. این شرکت در منطقه خلیج فارس سرمایه گذاری های بسیاری کرده است.

با وجود اینکه قطر به طور کامل با فهرست بلندبالای درخواست های عربستان و همپیمانان ریاض مخالفت کرده است به نظر می رسد ماموریت تیلرسون برای حل بحران در روابط کشورهای عربی با قطر آسان نباشد. این در حالی است که عربستان و همپیمانان آن هم برای افزایش تحریم ها علیه قطر پافشاری می کنند به طور که عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان در این زمینه گفته ما فهرستی از درخواست ها را به قطر ارائه دادیم و مواضع خود را تشریح کرده ایم. این فهرست قابل مذاکره نیست و باید به طور کامل اجرا شود.
آمریکا بحران کشورهای روابط عربستان خارجه منطقه درباره کشورها نوشته اقدام روزنامه تحریم واشنگتن مواضع درخواست حمایت همپیمانان تیلرسون ترامپ حاشیه سیاسی سیاست موضوع اقتصادی الحیات قاهره بسیاری نظامی نخواهد پایگاه تارنمای شورای خواستار تاکید گرفته دیپلماتیک افزایش همکاری متحدان توافق عنوان اینکه الدیار بحرین زمینه تناقض میزبان جمهوری امارات شرایط میلیارد هنگام ترکیه همپیمان راهبردی بزرگترین پافشاری خواسته اهمیت گیرند پرونده منطقی البدیل دارای فهرست الوفد دوپهلوی فرانس منابع تواند اظهارات نزدیک شرایطی العرب قرارداد کنونی ماتیس اوضاع پیچیده‌تر بسیار نگرانی بیانیه‌ای وزارت سعودی ارتباط ناظران ائتلاف منافع خاورمیانه تداوم گزارش اعلام تیرماه انگاری بررسی احتمال برخورد مخالفت ویران الجبیر اشاره الرای مشترک بیانیه پذیرش اقدامات امنیت تلاش‌های المللی