به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست هم‌اندیشی اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه در عرصه دفاع مقدس با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارشنبه(12مهر‌ماه) با حضور سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد دهقان، نویسنده حوزه ادبیات جنگ، مرتضی سرهنگی، مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری، جواد محقق، معاون شعر بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و همایون امیر‌زاده، مشاور اجرایی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در باغ زیبا برگزار شد. زبان جهانی داستان جنگ مایه فخر ماست
دهقان درباره جایگاه جهانی ادبیات گفت: ادبیات در دنیا با دو نوع نگاه جهانی شده است. نخست نگاه اقلیمی. به‌‌عنوان مثال نویسندگانی مانند موراکامی، تولستوی و همینگوی همه بوم خاص خود را داشتند. ادبیات و داستان در یک بوم خاص درباره موقیعت، مکان و ارزش خاص صحبت می‌کند.
وی با اشاره به دیدگاه کریستف بالایی درباره سربازان ایرانی افزود: کریستف بالایی معتقد است که سربازان ایرانی برای کشتن سرباز روبه روی خود نمی‌رفتند گویی این سربازان به عرفان قدیمی خود برگشته و وارد خانقاه خود می‌شدند و این خانقاه، عصاره همه ارزش‌های این جنگ است.
نویسنده کتاب «سفر به گرای 270 درجه» ادامه داد: دومین نکته حرف انسانی و جهانی ادبیات جنگ است. نویسندگان ادبیات جنگ، موفق شدند حرف انسانی، جهانی و حرف همه‌فهم بزنند. حداقل در سه دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد، داستان جنگ توانسته خودش را نشان بدهد؛ به‌عبارت دیگر 20 سال قبل، صحبت درباره رمان جنگ، خنده‌دار بود در حالیکه امروز درباره ترجمه داستان جنگ، حرف می‌زنیم.
دهقان خطاب به وزیر ارشاد افزود: داستان‌نویسانی که گاه دیده می‌شوند و گاه دیده نمیَ‌شوند صاحبخانه ادبیات جنگ هستند، اما مانند مستاجر با آن‌‌ها رفتار می‌شود. داستان جنگ چه بخواهیم و چه نخواهیم وظیفه خود را انجام می‌دهد. برخی دوستان می‌خواهند داستان جنگ کم‌رنگ شود؛ در حالیکه زبان جهانی داستان جنگ، موجب فخر و پرافتخارترین گونه ادبی ماست.
دنیا خاطرات سربازان جنگ را جوان نگه می‌دارد
مرتضی سرهنگی، در ادامه این نشست با اشاره به سنت نوشتن بعد از پایان جنگ‌ها گفت: نوشتن بعد از جنگ در همه جای دنیا سنت است. وقتی جنگ‌ها به پایان می‌رسد و سربازها به خانه‌ها برمی‌گردند، جنگ با کلمات شروع می‌شود و سربازها شروع به نوشتن می‌کنند. رنج و امیدی در دل این سرباز‌هاست و مانند گدازه آتشفشان جاری و بر کاغذ سرازیر می‌شود.
این نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات جنگ افزود: از سال 1945 و بعد از پایان جنگ جهانی دوم تا سال 1990 که به عصر بعد از جنگ معروف است فقط سه هفته در کره زمین جنگی وجود نداشته است؛ گویی ادبیات، چیزی جز «ادبیات جنگ» نیست، چراکه پای انسان درمیان است. گرچه بسیاری از جنگ‌ها برای مرز‌ها درمی‌‌گیرد اما ادبیات جنگ، به‌واسطه انسانی بودن بی‌مرز است.
سرهنگی با اشاره به فعالیت کشور‌‌های آلمان، روسیه و بوسنی در حوزه ادبیات جنگ ادامه داد: آلمان‌ها دو سال بعد از جنگ جهانی دوم سال 1947 با تشکیل «گروه 47» نوشتن درباره جنگ را آغاز کردند که سه نوبل ادبیات را برای نویسندگان این کشور به ارمغان آورد. «اتحادیه نویسندگان جنگ» روسیه و «انجمن حفظ دستاورد‌های جنگ» در بوسنی برای ثبت خاطرات سربازان تشکیل شده است.
مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری گفت: سرباز‌های دوران جنگ روزی از دست می‌روند اما دنیا خاطرات آن‌‌ها را جوان نگه می‌دارد تا بتواند از انرژی و قدرت و امید این خاطرات استفاده کند. جنگ، ما را صاحب یک ادبیات جدید کرد و با توجه به هزینه‌هایی که برای جنگ پرداخت کردیم باید قدردان باشیم. ادبیات جنگ ادبیات تاریخی نیز است.
سرهنگی با اشاره به بر بهره‌مندی حوزه‌های مختلف هنری از ادبیات جنگ افزود: ورود زنان راوی و خاطره‌نگار به عرصه ادبیات جنگ، زمینه‌سازتغییر چهره این نوع ادبیات شده است. جنگ دارای دو دستور زبان شامل عصر جنگ، به معنای حماسی یا تبلیغی و دستور زبان عصر بعد از جنگ یا دستور زبان تعقلی است. نظام رسانه‌ای ما هنوز از دستور زبان تبلیغ به دستور زبان تعقل تغییر مسیر نداده است.
باید به شعر مقاومت اسلامی توجه کنیم
در ادامه این نشست، جواد محقق، معاون شعر بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان گفت: شعر با توجه به سهولت و سرعت آفرینش در هر حادثه، بیش از شاخه‌های دیگر به مساله جنگ پرداخته و ادای دین کرده است. بسیاری از چهره‌ها نیز به این واسطه به عرصه ادبیات معرفی شده‌اند.
وی با طرح پرسشی درباره کارکرد شعر ادامه داد: آیا شعر دفاع مقدس همچنان کارکرد دارد؟ به نظر می‌رسد که بخش‌هایی مانند ادبیات داستانی یا سینما به مراتب از ظرفیت بیشتری برای تداوم حماسه ملی برخوردارند؛ اما آیا شعر باید به شکل قبل به وظایف خود ادامه دهد یا خیر؟ شاعران جوان صدای آژیر خطر را نشنیده و صحنه‌‌های جنگ را از پرده‌های سینما دیده‌اند. به‌عبارت دیگر آفرینش ادبی با این فاصله زمانی چقدر به اصالت‌ها نزدیک است؟
محقق با تاکید بر لزوم توجه به پرورش روحیه حماسی و ایثار در بین جوانان گفت: برای حفظ روحیه ایثارگری و پیشگیری از طرح حرف‌های تکراری در حوزه شعر دفاع مقدس، باید به نمونه‌های عینی جدید مانند تحولات منطقه که شاعران جوان در معرض اخبار آن هستند توجه کنیم تا شاعران بتوانند فهم بیشتری از آنچه در هشت سال جنگ گذشته کسب کنند. جنگ در فلسطین، لبنان و عراق نمونه‌های زنده دفاع مقدس هستند.
این چهره ادبی با اشاره برگزاری کنگره شعر مقاومت بین‌الملل اسلامی افزود: به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس پیشنهاد کردم در کنار پرداختن به شعر دفاع مقدس فضایی برای شعر مقاومت اسلامی ایجاد شود. کنگره شعر مقاومت بین‌المللی اسلامی را با حمایت موسسه روایت فتح برگزار و آثاری از‌جمله مجموعه مقالات ادبیات تطبیقی با محوریت شعر ایران با سایر کشور‌ها منتشر شد.
محقق با ابراز تاسف از قطع حمایت‌ها برای برگزاری کنگره شعر مقاومت بین‌المللی اسلامی ابراز امید‌واری کرد تا برای تداوم هشت سال دفاع مقدس، با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شاعران با عناصر زنده مقاومت در جهان ارتباط برقرار کنند و آثار جدیدی خلق شود.