اختصاصی مازندمجلس: بیستم مهرماه، زادروز شاعر نامی و بلند آوازه شعر و ادب فارسی، لسان الغیب حافظ شیرازی است؛ از این رو بر خود فرض می دانم تا به منظور پاسداشت مقام این شاعر بزرگ و شهیر، سخنی هر چند کوتاه در باره اندیشه و افکار جامع و جهان شمول و اصلاحگرانه اش بیان کنم.
حافظ به اعتقاد و باور همه بزرگان و صاحب نظران حافظه ملت ایران است؛ حافظه اعتقادات، باورها، احساسات و اندیشه های ناب و اصیل ایرانی.
حافظ نه تنها زبان مردم روزگار خود، بلکه زبان مردم همه اعصار سرزمینی است که به زبان فارسی می اندیشند و زندگی می کنند. بی دلیل نیست که در همه دوره ها و در بین همه مردم از هر قشر و طبقه ای، حافظ و اشعارش حضوری فعال دارند و خواندن غزلیاتش در جشن ها، اعیاد، مناسبت های گوناگون و دور هم نشینی ها به عنوان یک سنت پایدار درآمده است. تفأل زدن به غزلیاتش و پناه بردن به دیوان اشعارش بیانگر نفوذ گسترده و مؤثر اندیشه های او در بین مردم ایران است.
آن چه مهم است، بیان این این نکته است که دیوان حافظ روایتگر اندیشه ها و احساسات فردی یک شخص نیست، بلکه تصویرگر اندیشه ها، احساسات، اعتقادات، باورها، دردها، فرهنگ و اندیشه مردمی است که خود متأثر از داشته و دستاوردهای نژاد ایرانی و فرهنگ اسلامی است.
حافظ چکیده و زبده ذهن و زبان ایرانی است. خلاصه تاریخ و فرهنگ و ادب گذشته و چشم انداز و دورنمای آینده فرهنگ و اندیشه ملت ایران است و به تعبیر استاد بهاءالدین خرمشاهی، دیوان حافظ، آئینه جان بینی و جهان بینی ایرانی و حافظ حافظه ماست.
حافظ یک اندیشمند ژرف نگری است که اساس بیان او معنا آفرینی است نه مضمون آفرینی. او تحت تأثیر اتدیشه ورزانی چون خیام و عرفایی چون حلاج و عین القضاة و بایزید، اندیشه های اصلاحگرانه و انسان ساز خود را با زبانی زیبا و اثرگذار و هنری بیان می کند و به عنوان یک متفکر و مصلح اجتماعی دردها، فسادها، آسیب ها و ناهنجاری ها و کجروی های موجود جامعه را می شناسد و با نیشتر انتقاد و اعتراض به جراحی و مداوای آن می پردازد.
خلاصه این که اشعار این شاعر شهیر و شورآفرین و شعور ساز، دارای ویژگی های خاصی است که آن را در بین همه شاعران طراز اول، برجسته و متفاوت می سازد از جمله:
معناگرا بودن، تأویل پذیری و چندوجهی بودن، موسیقایی و خوش آهنگ بودن، بهره مندی ظرافتمندانه از آرایه های ادبی به ویژه ایهام، کنایه و تلمیح، تأثیر مستقیم از شیوه و اندیشه قرآن کریم، آزادی خواهی و اصلاحگری، داشتن و ترویج روحیه انتقادی و اعتراضی نسبت به وضع نامطلوب موجود، توجه ویژه به عشق، عرفان و اخلاق، توام کردن عشق و عرفان، توجه به علم و دانش و خردورزی، رندی و آزاد اندیشی، اسطوره سازی و....
اساس اندیشه و باور راستین ایرانیان که حافظ نماینده تام و تمام آن می باشد، عشق است که به زیباترین و رساترین شکل این اندیشه را جهانی کرده است:
طفیل هستی عشقند آدمی و پری
ارادتی بنما تا سعادتی ببری
بکوش خواجه و از عشق بی نصیب نباش
که بنده را نخرد کس به عیب بی هنری...
مصطفی برزگر (م.شهپر)