برگزیده ها
روزگار کشت و کار طلای سیاه در مازندران

مازندمجلس: کلزا از گیاهان زراعی مهم در مدیترانه و برخی مناطق خاورمیانه است. که به عنوان یک گیاه دانه روغنی با ارزش در سراسر جهان کشت می شود. درصد بالای پروتئین و اسیدهای چرب غیر اشباع مانند اولئیک اسید، همچنین میزان کم اسید های چرب اشباع موجود در بذر های این گیاه ارزش غذایی و اقتصادی آن را افزایش داده است.

مازندمجلس: کلزا از گیاهان زراعی مهم در مدیترانه و برخی مناطق خاورمیانه است. که به عنوان یک گیاه دانه روغنی با ارزش در سراسر جهان کشت می شود. درصد بالای پروتئین و اسیدهای چرب غیر اشباع مانند اولئیک اسید، همچنین میزان کم اسید های چرب اشباع موجود در بذر های این گیاه ارزش غذایی و اقتصادی آن را افزایش داده است.

تولید روغن خوراکی از منابع داخلی، امروزه پاسخگوی تقاضای فزاینده ی ناشی از رشد جمعیت نیست و بخش کمی از نیاز مصرفی کشور را تامین می کند. لذا همه ساله با مصرف مبالغ چشمگیری ارز درصد، حجم درخور توجهی از این ماده ی غذایی، توجه به سیاست واردات در دراز مدت نمیتواند تداوم داشته باشد .

رویکرد اساسی سیاست کشاورزی ایران، تامین بخشی از نیاز های مصرفی کشور و کاهش وابستگی به واردات مواد غذایی افزایش تولید محصولات کشاورزی راهبردی به ویژه دانه های روغنی است.

در این راستا توسعه سطح کشت و بهبود عملکرد در واحد سطح به عنوان راهکارهای تعیین کننده در نظر گرفته شده و با توجه به این امر بررسی و شناخت عوامل موثر بر توسعه کشت و تولید دانه های روغنی در مناطق مستعد مانند مازندران حائز اهمیت است.

مصرف زیاد و تولید کم روغن خوراکی

مدیر گروه رشته صنایع غذایی دانشگاه کشاورزی ساری درباره ی اهمیت کشت دانه های روغنی در کشور و به ویژه در مازندران گفت: ایران وارد کننده تام دانه های روغنی است ، ۳۰ درصد دانه های روغنی در ایران تولید می شود بقیه وارداتی هستند. از طرفی مصرف سرانه روغن در بین ایرانیان نسبت به کشورهای دیگر زیاد است.

دکتر«رضا اسماعیل زاده» با بیان اینکه آمار ها نشان می دهد در ایران  مصرف روغن زیاد و تولید کم است افزود: ما باید دانه روغنی یا روغن خام باید وارد کنیم؛ که در حال حاضر ما روغن خام وارد می کنیم. به همین جهت بخش استخراج کارخانه های ما تعطیل است و بخش تصفیه کارخانه ها که روغن های خام را تصفیه می کنند فعال هستند.

وی با اشاره به اینکه اسیدهای چرب ترانس در روغن هایی که ما تولید می کنیم زیاد است. افزود : این روغن ها ممکن است سلامتی را به خطر بیاندازند. همچنین آنتی اکسیدان های سنتزی شیمیایی که در روغن های ما به نسبت کشورهای دیگربیشتراستفاده می شود، ایمنی و سلامتی را به مخاطره می اندازند.

روش های قدیمی تصفیه روغن در کشور

این پژوهشگر و استاد دانشگاه افزود: روشی که ما برای تصفیه استفاده می کنیم مبتنی براصول قدیمی هست که در کشورهای دیگر سال ها قبل استفاده می شد.

وجود اسیدهای چرب ترنس در روغن های ایرانی به علت روش تصفیه ای است که انجام می دهند و  فرایند های ما عامل اصلی ناسالم بودن روغن ها هستند .

اسماعیل زاده گفت: مشکلات دیگر به مرحله ی کاشت، داشت و برداشت برمی گردد.  کود های نامشخص و محاسبه نشده  که در زمان کاشت استفاده می شود می تواند بر کیفیت و سلامتی روغن تاثیر گذار باشد.

ضرورت افزایش مرغوبیت در کشت

کشت کلزا که حدود 2 دهه پیش در مازندران رواج یافت و مورد توجه کشاورزان قرار گرفت، به خاطر برخی بی توجهی ها در یک دهه اخیر کاهش یافت، اما برخی سیاست های حمایتی دولت در چند سال اخیر، بار دیگر در مازندران افزایش یافت؛ به طوری که امسال مساحت سطح زیر کشت این محصول در مازندران نسبت به سال گذشته 2 برابر افزایش یافت؛ طبق برنامه ریزی ها قرار است تا سال 1404 سطح زیر کشت مزارع کلزا در استان به 40 هکتار برسد. در چنین شرایطی و با توجه به اینکه کارشناسان معتقدند کلزا در مازندران به رعایت نکات کارشناسی دقیق و بیشتری نیاز دارد، نمی توان در زمان برنامه ریزی برای سطح زیر کشت، از نکات فنی و علمی کشت غافل ماند. استفاده از دیدگاه های تخصصی دانش آموختگان و دانشگاهیان حوزه کشاورزی به بهبود کشت کلزا در مازندران کمک کند.

افزایش مرغوبیت کلزای کشت شده در مازندران هم نتیجه اجتماعی مناسبی اجتماعی مناسبی از نظر اهمیت این محصول در زنجیره غذایی و امنیت غذا دارد و هم از نظر اقتصادی صرفه جویی ارزی مناسبی به همراه دارد . همچنین از نقش این محصول در اشتغالزایی نیز نمی توان غافل ماند.

مدیر گروه صنایع غذایی دانشگاه ساری با بیان اینکه روغن های جامد و نیمه جامد باید هیدروژنه شوند، که این عمل اسید چرب ترنس ایجاد می کند.گفت: با انجام استرافیکاسیون می توان این اسید های چرب حذف کرد که عمده شرکت ها استیرافیکاسیون انجام نمی دهند.

«عباس میریان آکندی» گفت: کشاورزان در زمان کاشت کلزا بذر مرغوب پیدا نمی کنند و بذرها  دارای قوه نامیه پایین هستند به همین جهت کشاورزان مجبورند به میزان زیادی بذر تهیه کنند. سال های گذشته برای یک هکتار ۷ کیلوگرم بذر به کار میرفت در صورتی که درحال حاضر کشاورزان برای همان زمین مجبورند، ۱۵ کیلوگرم بذر استفاده کنند.

نیاز کلزا کاران به آموزش

میریان با بیان اینکه در زمینه کشت کلزا ترویج صورت نمی گیرد، افزود:  کشاورزان از نحوه و میزان استفاده از علف کش ها اطلاع ندارند و نمی توانند با علف هرز مقابله کنند . حلزون از آفاتی است که در مراحل ابتدایی رشد به مزارع کلزا حمله می کند و به مزرعه خسارت زیادی وارد می کند.

میریان، کرم سیاه نیز از آفات اصلی مزارع کلزا دانست واظهارکرد: برای مبارزه با این آفت تله گذاری شود چرا که با سمپاشی از بین نمی رود.

زمان سمپاشی برای از بین بردن قارچ اسکروتینا نیز به این علت که زمان حمله آن در سالهای مختلف متفاوت است باید توسط کارشناسان تعیین شود. .

وی در گفت: کشاورزان برای کشت کلزا حمایت نمی شوند و بجای آن برنج دو کشت ترویج می شود که مصرف آب زیادی دارد. کشاورزان نیز به این علت که کشت کلزا برای آنها صرفه ی اقتصادی ندارد برنج می کارند.َ

در شرایطی که برای برخی از محصولات داخلی مانند مرکبات به دنبال بازار های خارجی هستیم، کلزا هنوز به اندازه نصف نیاز داخلی هم در کشور تولید نمی شود. به همین دلیل بازار تضمین شده ای در کشور دارد که افزایش بیش از 3 برابری میزان تولید شده در کشور هم می تواند برای تامین داخلی رخ دهد. درحال حاضر سالانه 4 میلیارد دلار ارز کشور صرف واردات روغن خام، کنجاله و سویا می شود. این رقم قابل توجه ضرورت تلاش بیشتر مسئولان برای ترغیب کشاورزان به کشت کلزا به ویژه در استان های شمالی بیشتر می کند تا ارز کمتری از کشور خارج شود.

 

روزگار کشت و کار طلای سیاه در مازندران کشاورزی صنعت کشاورز