برگزیده ها
روایت سرتیپ بازنشسته ارتش از نقش فروهر و خلخالی در غائله کردستان

مازندمجلس: سیاست > نظامی - غائله کردستان به همت و ابتکار ارتش و سپاه در حالی خاتمه یافت که تصمیمات برخی دیگر مسئولان وقت بیش از آنکه آبی برآتش باشد، هیزمی برای تقویتش بود. از تصمیم ظاهرا روشنفکرانه و دموکراتیک داریوش فروهر برای تشکیل شورای شهر کردستان که خروجی‎اش به نفع گروهک‌‎ها بود تا صدور احکام اعدام از سوی خلخالی که اعتراضاتی را برانگیخت.

مازندمجلس:امید کرمانی‌ها: پس از پیروزی انقلاباسلامی ایران فضای باز سیاسی در سراسر کشور حاکم شد اما عناصر ضدانقلاب در کردستانبا فرصت طلبی از فضای به وجود آمده، به برانگیختن احساسات مردم پرداختند و با عملیاتمسلحانه و غیرقانونی مشکلات فراوانی را فراروی کشور و انقلاب اسلامی قرار دادند. اولین اقدامی این گروهک‌ها، تصرف پادگان مهاباد بود و سپس درصدد اشغال سایرپادگان های نظامی کردستان و آذربایجان غربی برآمدند.

مسئولان دولت موقت قصدمبارزه با شورشیان را نداشتند، اما ارتش خواهان اقدام قاطع و مبارزه با گروهک‌هایضدانقلاب و تجزیه‌طلب بود. دولت موقت در آن اوضاع سیاستی پیش گرفت که نه تنهانتیجه ای حاصل نشد، بلکه وضعیت را پیچیده تر کرد. نهایتا نبرد قاطع با ضد انقلاب منجربه آزادسازی شهرهای سنندج، مریوان، دیواندره، سقز، بانه، سردشت و پیران­شهر شد،پادگان‎ها از محاصره درآمد و جاده‌های مواصلاتی در کنترل نیروهای نظامی قرار گرفت.

امير سرتيپ بازنشسته سیاوشجوادیان جانشین رئیس ستاد ارتش در سال 79 تا 83 که آن روزها در کردستان بود، روایتی از ماجراهای آن روزها ارائه کرد و به خبرآنلاین گفت: ارتش و سپاه با هم تلاش کردند و گروهک‌های ضدانقلاب را از کردستانپاکسازی کردند. من خودم چندین محور از جمله محور بانه-سردشت، سردشت- پیرانشهر و سنندج-کامیاران را با کمک سپاهی ها پاک سازی کردم.

مشروح این گفتگو را در ادامه بخوانید.

****

آقای زیباکلام اوایل انقلاب نماینده ویژه آقای بازرگان نخست وزیر دولتموقت در کردستان بود. در آن زمان ارتباطی با او داشتید؟

من آن زمان در سنندج ابتدا فرمانده گردان پیاده بودم و بعد فرماندهعملیات لشکر 28 نیروی زمینی ارتش و سپس جانشین فرمانده لشکر شدم. شخصا آقایزیباکلام را ملاقات نکردم و نمی شناختم، ولی هیأتی از سوی دولت موقت تحت نظر وسرپرستی داریوش فروهر به کردستان می آمد. این هیأت تصمیماتی گرفت که تقریبا کردستانرا به هم ریخت.

چه تصمیماتی گرفت که وضعیت بدتر شد؟

قبل از پیروزی انقلاب که وضعیت مملکت استاتیک نبود و دائم نخست وزیرعوض می شد، برقراری امنیت در کردستان آنطور که باید، نبود. همان موقع گروهک هایی مثلکومله و دموکرات در کردستان برنامه ریزی و اقدام به عضو گیری کردند، رژیم بعث عراقهم تعدادی اسلحه و مهمات به آنها داد، بنابراین مسلح شدند.

موقعی که انقلاب بهپیروزی رسید، این گروهک ها بلافاصله به پادگان مهاباد حمله و آقای پزشک پور فرماندهتیپ پادگان را زخمی کردند بعد هم همه سربازان و درجه داران غیربومی را به مرخصیفرستادند و پادگان را با همه اسلحه و مهمات در اختیار گرفتند. آنها وقتی مسلحشدند، برنامه ریزی کردند که به مرور دیگر پادگان های منطقه کردستان و آذربایجان غربی را تصرف کنند. پادگان مهاباد را کهتصرف کردند، آقای فروهر به مهاباد آمد و داخل پادگان رفت. بعداز عید سال 58 نیز که گروهک ها به پادگان سنندج حمله کردند، آقای داریوش فروهر آمدو گفت انتخابات برگزار و پیشنهاد تشکیل شورای شهر را در کردستان مطرح کرد. گروهک ها هم که از قبل عضو گیری کردهبودند، برای حضور در شورای شهر خیزبرداشته و توانستند ترکیب آن را به نفع خودشان بچینند. به گونه ای که از 11 نفر عضو شورای شهر کردستان، 9 نفر از اعضای گروهک ها بودند و فقط دو نفر از میان مردم انتخابشدند. از این رو تمام تصمیماتی که در شورای شهر میگرفتند، به نفع گروهک ها بود. می گفتند سپاه در منطقه نباشد یا رادیو تلویزیونچنین برنامه هایی را پخش کند.  آنها در تصمیماتی که می گرفتند حتی کاری به دولت موقت نداشتند.

وقتی به پادگان سنندج حمله کردند شما داخل پادگان بودید؟

بله، وقتی گروهک ها روز 27 اسفندماه سال 57 به پادگان سنندج حملهکردند، من فرمانده گردان بودم. آنها ابتدا پادگان ژاندارمری -که در کنار پادگان لشکرارتش بود- را تصرف و شروع به تیراندازی کردند و سعی داشتند به داخل پادگان ارتشبیایند، همان موقع شهید قرنی به لشکر دستور داد که مقاومت کند و اجازه ندهد کسیوارد پادگان شود. نهایتا هم گروهک ها نتوانستند داخل پادگان بیایند ولی پادگان را محاصرهو فرمانده لشکر را گروگان گرفتند و به مقر خودشان بردند.

بعد از سه روز شهید قرنی گروهکها را تهدید کرد که «اگر تا شب فرمانده لشکر را آزاد نکنند مقرشان بمباران می شود».برهمین اساس یک هواپیما آمد و دیوار صوتی شکست. نهایتا گروهک ها فرمانده لشکر راآزاد کردند. ولی محاصره پادگان را رها نکردند و تا دو روز دیگر این محاصره را نگهداشتند. بعد آقای داریوش فروهر آمد و گروهک ها محاصره رابرداشتند. منتها گفتند سپاه نباید در سنندج یا کردستان باشد. به همین خاطر چندنفریهم که از سپاه در منطقه بودند، رفتند. به لشکر هم اعلام شد که افراد از پادگان مسلح و بالباس نظامی بیرون نیایند و بیرون پادگان با لباس شخصی تردد کنند. حتی مانوری بیرونپادگان انجام نشود.

تقریبا به مدت یکسال وضع به همین صورت بود اما گروهک ها بهپادگان سقز، بانه و مریوان نیز حمله کردند و فرمانده گردان بانه زخمی و فرمانده تیپ درسقز شهید شد. هفده گروهک شامل دموکرات، کومله، رستگاری، توده و مجاهدین خلق که البتهاکثریت دموکرات و کومله بودند، آن ایام در کردستان به دنبال خودمختاری یا چیزی شبیهوضعیت امروز اقلیم کردستان عراق بودند.

آقای زیباکلام می گوید آقای خلخالی نیز در غائله کردستان تأثیر داشت. آیااین طور بود؟

آقای خلخالی هر از چند گاهی می آمد، یک شام می خورد، 10 نفر را اعداممی کرد و می رفت! خودم در سقز شاهد بودم یک شام برایش آوردند، عدس پلو بود، وقتی میلکرد. تعدادی را اعدام کرد و رفت! ماجرا این بود بعد از ظهر یک روز، افسران کادر سقزیطبق معمول به خانه شان رفتند، گروهک ها پادگان سقز را محاصره کردند و این افسران نتوانستندبه پادگان برگردند. چون به پادگان نیامده بودند آقای خلخالی حکم اعدام آنها را صادر کرد.

چه سالی این اتفاق افتاد؟

آقای خلخالی اواخر سال 58 آمد و این کار را کرد. او همچنان تا سال 62  گاهی در کردستان حضور پیدا می کرد.

اعدامی‎ها سرباز بودند؟

خیر، درجه دار و افسر کادر بودند. شرایط به گونه‎ای بود که نمی شد آنها به پادگان برگردند. برای اینکه اطراف پادگان دائم تیراندازی بود. اعضای گروهک‎ها هم از داخلبه بیرون تیراندازی می کردند و هم بیرون از پادگان را در اختیار داشتند و تیراندازی می کردند.

در ادامه چنین تصمیماتی بود که به آقای خلخالی توصیه شد که در منطقه کردستان حاضرنشود؟

بله، بعداً تصمیم گرفتند که آقای خلخالی نیاید. چون وقتی می آمد، اوضاع به هم میخورد. مثلا وقتی حکم اعدام 10 نفر را ‌می داد، کلی معترض پیدا می شد و در شهرتظاهرات اعتراضی برپا می کردند و در حاشیه آن اقدامات غیرقانونی انجام می دادند. به خاطر اینها بودکه به او توصیه کردند که دیگر به کردستان نیاید.

غائله کردستان را در نهایت ارتش تمام کرد یا سپاه؟

اینکه بگوییم این غائله را ارتش تمام کرد یا سپاه، حرف درستی نیست. همه با هم تلاش کردیم. من خودم چندین محور از جمله محور بانه-سردشت، سردشت- پیرانشهر،سنندج-کامیاران را با کمک نیروهای سپاهی پاک سازی کردم. شهید بروجردی، شهید ناصر کاظمی،شهید متوسیلیان و شهید همت. آنها همه در کردستان بودند که بیشترین آنها در دورانجنگ شهید شدند و تعداد کمی از آنها امروز هستند. اینکه بگوییم ارتش فقط این کار راکرد درست نیست. این هم که بگویند سپاه این کار را کرد درست نیست. ارتش و سپاه باهم این کار را کردند.

27214

پادگان کردستان گروهک سنندج فرمانده خلخالی سردشت تصمیماتی فروهر انقلاب محاصره تیراندازی غائله بیرون شورای مهاباد منطقه گرفتند دموکرات برنامه اینکه گردان داریوش وضعیت نهایتا نظامی اعدام اختیار مهمات کومله برگردند افسران توصیه نیاید بگوییم امروز اسلحه اعضای گفتند داشتند رفتند خودشان زیباکلام نداشتند اقدام اوضاع مریوان آذربایجان دادند پیروزی ضدانقلاب غیرقانونی نیروهای جانشین ادامه بازنشسته ابتدا تقریبا سپاهی کامیاران روزها چندین پیرانشهر تعدادی