اختصاصی مازندمجلس: قائمشهر یکی از قدیمی‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهرستان‌های استان مازندران است. این شهرستان در کنار همسایه‌های جنوبی و شمالی مجاور به خود یعنی سوادکوه و جویبار؛ و همچنین سوادکوه‌شمالی و سیمرغ یکی از 9حوزه انتخابیه استان مازندران را تشکیل داده‌اند.

شهرستان قائمشهر به تنهایی دارای دو شهر، دو بخش و شش دهستان است. سوادکوه نیز دیگر شهرستان حوزه انتخابیه نامبرده است که به مرکزیت پل‌سفید اداره می‌شود.

همچنین شهرستان‌های جویبار، سوادکوه‌شمالی و سیمرغ به ترتیب با مرکزیت، جویبار، شیرگاه و کیاکلا بخش مهمی از این حوزه انتخابیه را تشکیل داده‌اند. حوزه انتخابیه قائمشهر سوادکوه، جویبار، سوادکوه شمالی و سیمرغ دارای دو نماینده در مجلس شورای اسلامی است­. این حوزه انتخابیه از دوره اول انتخابات مجلس تاکنون دو نماینده دارد.

جریانات سیاسی و جنبش‌های صنعتی و کارگری مهم‌ترین ارکان و پای ثابت انتخابات در این حوزه انتخابیه هستند. گرچه در دوره‌هایی از انتخابات مجلس، نمی‌توان از نقش روحانیون و همچنین ورزشکاران در انتخاب نمایندگان چشم‌پوشی کرد.

 

از عواقب پراکندگی جمعیت تا تکاپوی احزاب و حوزه­ها برای اثبات خود

به طورکلی پراکندگی جمعیت زمینه­ساز رای قومیتی است. همانطور که در حوزه انتخابیه بهشهر، نکا و گلوگاه شاهد درصد بالای رای قومیتی بودیم، در حوزه انتخابیه قائمشهر سوادکوه، جویبار، سوادکوه شمالی و سیمرغ نیز آرا و جهت­گیری­های قومیتی ارجح­تر از فعالیت احزاب، حوزه­های علمیه و روحانیون است. فرآیند انتخاباتی در حوزه­ای که تراکم جمعیتی بیشتری دارد با حوزه­ای که تراکم جمعیتی کمتری دارد، متفاوت است.

این حوزه انتخابیه به دلیل پراکندگی جغرافیایی شباهت بسیاری به حوزه انتخابیه بهشهر، نکا و گلوگاه دارد. اما نمی­توان نگاه یکسانی به معالات سیاسی این دو حوزه داشت. احزاب و حوزه­های علمیه همواره سعی داشتند خود را به عنوان دو قطب مهم در تعیین سرنوشت انتخابات مجلس حوزه انتخابیه قائمشهر معرفی کنند. از سوی دیگر بررسی روند عملکرد حوزه­ها و احزاب نکات مهمی را برای تحلیل نقش آنان در انتخابات مجلس در اختیار قرار خواهد داد. حوزه­های علمیه قائمشهر به نسبت دیگر حوزه­های علمیه استان از قدمت کمتری برخوردارند و هم اکنون در آستانه چهل­سالگی قرار دارند؛ به همین جهت درصد تاثیرگذاری آنان در سال­های ابتدایی انقلاب و انتخابات دوره­های اول و دوم مجلس شورای اسلامی چشمگیر نبود.

همچنین احزاب نیز به دلیل پراکندگی جمعیت و عدم ثبات در نظام حزبی نتوانستند جایگاه مناسبی را در معادلات سیاسی و انتخاباتی برای خود دست و پا کنند. در ادوار اخیر نقش احزاب سیاسی حوزه انتخابیه قائمشهر از پرورش یک کاندیدا و کادرسازی سیاسی صرفا به حمایت و طرفداری از کاندیداهای انتخابات مجلس تنزل پیدا کرده است.

 
هر آنچه در ده دوره­ی اخیر گذشت

بررسی فعالیت­های سیاسی- اجتماعی نمایندگان مازندران در دوره اول انتخابات مجلس تا حدود زیادی فضای سیاسی آن زمان را برای نسل امروز بازآفرینی می­کند. با نگاهی کلی می­توان اینگونه تحلیل کرد که نمایندگان مازندران در دور اول انتخابات مجلس، عموما شخصیت­هایی محبوب و چهره­ های تاثیرگذار در موضوعات سیاسی و اجتماعی حوزه انتخابیه خود بودند.

حوزه انتخابیه قائمشهر نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در دور اول انتخابات مجلس، مردم با اعتماد به جواد شیرزادیان و احمد علیزاده آن­ها را به عنوان وکلای خود به مجلس فرستادند. شیرزادیان پزشک معتمد و یکی از چهره ­های محبوب و مردم­دار این حوزه انتخابیه بود. همچنین علیزاده نیز با انجام کارهای حقوقی و قضایی مردم، توانسته بود به شخصیت تاثیرگذار منطقه تبدیل شود.

همزمان با دوره دوم انتخابات مجلس کشور در شرایط جنگ قرار داشت. همچنین شاخص­هایی چون فعالیت­های انقلابی و ارتباط صمیمانه با قشر متوسط و ضعیف جامعه همچنان از مهم­ترین عوامل رای­ آوری کاندیداها بود. در همین راستا ابوطالب حبیبی که با فعالیت در سازمان جهاد سازندگی، چهره شناخته شده­ای میان روستائیان بود در کنار عبدالعلی قنبری قادیکلایی که یکی از فعالان سیاسی ایام انقلاب به شمار می­رفت، راهی مجلس شدند.

سومین دوره انتخابات مجلس برگزار شد. ابوطالب حبیبی توانست برای دومین دوره متوالی راهی مجلس شود اما علیزاده از راهیابی به مجلس جا ماند تا صالح روحانی­زاده قادیکلایی که برآمده از اراده ورزشکاران حوزه انتخابیه قائمشهر بود، جایگزین وی شود. پیشکسوتان عرصه سیاست در حوزه انتخابیه قائمشهر معتقدند در دوره سوم انتخابات مجلس، معترضین وضع موجود رای خود را به نفع صالح روحانی­زاده به صندوق ریختند. روحانی­زاده کارمند آموزش و پرورش بوده و پدرش هم امام جمعه شهرستان قائمشهر بود. این موارد به علاوه­ی حمایت تام و تمام ورزشکاران از او زمینه­ساز ارتباط مناسب روحانی­زاده با بدنه­ی جامعه شد تا وی بتواند رای لازم برای ورود به مجلس را کسب کند.

انتخابات مجلس چهارم برای حوزه انتخابیه قائمشهر با حاشیه­هایی همراه بود. پس از اعلام نتایج مشخص شد صالح روحانی زاده، نماینده دوره سوم و حسین حاجیان، رئیس سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان مازندران رای لازم برای ورود به مجلس را کسب کرده­اند. همانند دوره سوم توده مردم و ورزشکاران حامیان اصلی روحانی زاده بودند. اما از سوی دیگر جریانات سیاسی که به مرور فعالیت خود در حوزه انتخابیه قائمشهر را آغاز کرده بودند، حامیان حسین حاجیان بودند. در این میان حاجیان پس از ورود به مجلس با مشکل عدم تایید اعتبارنامه روبرو می­شود و طبق قانون نمی­تواند به فعالیتش در مجلس ادامه دهد. روحانی­زاده تا انتخابات میاندوره­ای تنها نماینده این حوزه انتخابیه بود که سر انجام عسکری فقیه علی­آبادی به عنوان دیگر نماینده این حوزه انتخاب شد. نکته مهم در این میان حمایت شخص حاجیان و حامیانش از کاندیداتوری فقیه بود.

انتخابات پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی در سال­های پایانی دولت مرحوم هاشمی رفسنجانی برگزار شد. عزت­ الله اکبری تالارپشتی و علی معلمی منتخبان مردم برای حضور در مجلس شناخته شدند. خواستگاه سیاسی اکبری همسو با جریان دولت سازندگی بود. وی دوره چهارم نیز کاندیدا بود و نتوانست به مجلس راه پیدا کند اما در این دوره با کادرسازی سیاسی توانست راهی خانه ملت شود. معلمی دیگر نماینده مردم حوزه انتخابیه قائمشهر در زمان کاندیداتوری امام جمعه شهر جویبار بود. وی با اعلام استقلال از جناح­های سیاسی و با حمایت بیت آیت الله صالحی مازندرانی وارد صحنه شد و توانست با کسب رای مناسب به همراه اکبری به مجلس راه پیدا کند.

با روی کار آمدن دولت اصلاحات در سال 76 انتخابات مجلس ششم و تعیین ترکیب مجلس از اهمیت خاصی برخوردار بود. با اعلام نتایج انتخابات مشخص شد که غلام­رضا گرزین و ولی­ الله رعیت به عنوان نمایندگان حوزه انتخابیه قائمشهر انتخاب شده­اند. گرزین که دوره پنجم نیز کاندیدا بود اما نتوانست به مجلس راه پیدا کند در دوره ششم و با قرابت به اتمسفر اصلاحات موفق به حضور در مجلس شد. از سوی دیگر ولی­الله رعیت سابقه همکاری با قنبری نماینده دور دوم این حوزه انتخابیه را در کارنامه داشت و از تجربه مناسبی در کارزار انتخابات برخوردار بود. وی همچنین فعالیت در سازمان بازرسی و بازرسی صنعت خودرو را نیز تجربه کرده بود. لذا انتخاب دو نماینده نزدیک به جریان اصلاحات نشان از تاثیر مردم از این گفتمان داشت.

انتخابات مجلس هفتم در این حوزه انتخابیه به دور دوم می­رسد. سرانجام قربانعلی نعمت­زاده قراخیلی و ولی­الله رعیت با درصد آرایی نزدیک به هم راهی مجلس می­شوند. رعیت که خواستگاه فکری نزدیک به اصلاح­طلبان دارد، در این دوره نماینده همسویی چون گرزین را کنار خود ندارد بلکه این بار نعمت­زاده از جناح راست و اصولگرا راهی مجلس شده است. از مهم­ترین سوابق نعمت­ زاده می­توان به حضور مستمر وی در سازمان­های حوزه کشاورزی اشاره کرد.

دوره هشتم انتخابات مجلس با انتخاب سید علی ادیانی و عزت­الله اکبری تالارپشتی به عنوان نمایندگان حوزه انتخابیه قائمشهر به پایان رسید. اکبری پس از دو دوره دوری از مجلس و فعالیت در وزارت صنایع، با حمایت وزارتخانه نامبرده و البته وعده احیای کارخانه نساجی که قلب صنعت این حوزه بود، توانست راهی مجلس شود. به طورکلی شکل­ گیری جنبش­ های کارگری در این حوزه انتخابیه همواره در معادلات انتخاباتی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. لذا برخی کاندیداها در ادوار مختلف بر سبد رای جامعه کارگری حساب ویژه­ای باز نمودند. از سوی دیگر پایگاه اصلی رای­آوری ادیانی آموزش و پرورش بود.

نتایج انتخابات مجلس نهم نشان از برتری سید هادی حسینی و کمال علیپور خنکدار و راهیابی آن­ها به خانه ملت داشت. در حالی که ادیانی و اکبری به عنوان نمایندگان وقت نتوانسته بودند رای کافی برای تمدید دوران نمایندگی خود کسب را کنند، در این دوره اصولگرایان با عملکرد بهتر در حل معادلات انتخاباتی توانستند کاندیدای مورد حمایت خود یعنی کمال علیپور را راهی مجلس کنند. علیپور پیش از این در شهرداری تهران مشغول فعالیت بود. اما کاندیدای پیروز دیگر یعنی سید هادی حسینی با نسخه­ای شبیه به صالح روحانی­زاده و با حمایت جریان ورزشکاران این حوزه و همچنین با تکیه بر تجربه مدیریتی­اش در اداره­کل تربیت بدنی دولت اصلاحات راهی بهارستان شد.

دهمین دوره انتخابات مجلس در حالی برگزار شد که اصلاح ­طلبان پس از پیروزی کاندیدای مورد نظرشان یعنی حسن روحانی در انتخابات ریاست­ جمهوری درصدد بدست آوردن اکثریت کرسی­های مجلس بودند. اصولگرایان با حمایت از ادیانی همانند دوره هشتم وی را به عنوان گزینه جریان خود راهی مجلس نمودند. گرچه رقابت میان ادیانی و علیپور برای حضور در مجلس به دور دوم کشیده شد اما در نهایت این ادیانی بود که پس از یک دوره دوری از خانه ملت به ساختمان بهارستان برگشت. از سوی دیگر اصلاح ­طلبان با ردصلاحیت گزینه­های باسابقه خود یعنی غلامرضا گرزین و ولی­الله رعیت، نام عبدالله رضیان را در لیست امید قرار دادند تا با توجه به شرایط جامعه و پیروزی دولت تدبیر و امید، رضیان نیز به عنوان گزینه اصلاح­ طلبان راهی مجلس شود.

مناطق نماینده پرور

در هر حوزه انتخابیه می­توان مناطقی را نام برد که به سبب شرایطی خاص، بیشتر نمایندگان مجلس توانسته ­اند با کسب سبد رای این منطقه یا به طورکلی به سبب تولد در این منطقه با تکیه بر رای قومیتی راهی مجلس شوند.

بسیاری از نمایندگان ده دوره اخیر حوزه انتخابیه قائمشهر متولد سوادکوه بوده ­اند. مهاجرت سوادکوهی­ ها به مناطق مختلف حوزه انتخابیه قائمشهر موجب پراکندگی جمعیتی آن­ها شده است. به همین جهت رای منطقه سوادکوه نقش مهمی در تعیین کاندیدای پیروز انتخابات مجلس خواهد داشت. نکته­ای که یقینا از زیر ذره­ بین لیدر­های سیاسی و کاندیداها خارج نخواهد شد.