مازندمجلس: حوزه انتخابیه نور و محمودآباد به عنوان یکی از حوزه های انتخابیه غربی استان مازندران، به مرکزیت نور دارای یک نماینده در مجلس شورای اسلامی است. این حوزه انتخابیه بالغ بر 200هزار نفر جمعیت دارد. همچنین شهرهای بلده، چمستان، محمودآباد و سرخ رود از دیگر بخش های این حوزه انتخابیه به شمار می روند. ساز و کار انتخابات در این حوزه از قواعد خاصی پیروی می کند که شاید بتوان از مهم ترین آن ها به نفوذ اقوام اشاره کرد. به طوری که فعالیت احزاب برای کاندیدایی خاص، آنچنان نمی¬تواند زمینه تولید رای باشد. گزارش تفصیلی بررسی ده دوره انتخابات مجلس در حوزه انتخابیه نور و محمودآباد در ادامه می آید:

عملکرد مثبت، کلید ورود به بهارستان

ضعف ساختاری احزاب و عدم توامندی آن ها در کادرسازی که یکی از مهمترین دلایل گرایش بخش عمده ای از جامعه به رای قومیتی است، تنها مختص به استان مازندران نبوده و یک بحث ملی است. اما این موضوع شاهد مثال ملموسی در نواحی غربی استان مازندران و بالاخص حوزه های انتخابیه ای چون نور و محمودآباد دارد. به طورکلی در این حوزه انتخابیه فعالیت احزاب برای کاندیدایی خاص نمی تواند تضمین پر شدن سبد رای کاندیدا باشد.

از سوی دیگر جای خالی احزاب توسط اقوام مهاجر به مناطق نور و محمودآباد پر می شود. آذربایجانی ها، نوری ها و قائمشهری های مقیم محمودآباد نقش تاثیرگذار و تعیین کننده ای در روند انتخابات مجلس در این حوزه دارند. از سوی دیگر ائمه جمعه که در ادوار ابتدایی مجلس و با توجه به مقبولیت روحانیون در جامعه از نفوذ و تاثیرگذاری مناسبی برخوردار بودند، به مرور از جایگاه واقعی خود فاصله گرفتند.

میان عموم جامعه در حوزه انتخابیه نور و محمودآباد، توجهی به وابستگی کاندیداها به جریان سیاسی یا جناحی خاص، وجود ندارد. بلکه کارکرد نمایندگان ارجحیت دارد. این عوامل دست به دست هم داده تا داوطلبان حضور در مجلس، تمام توان خود را در همراهی قومیت ها بکار گیرند.



ناطق نوری، متوالی ترین نماینده مازندران

عباسعلی ناطق نوری و سیف الله کاظمیان دو تن از چهره های مطرح حوزه انتخابیه نور و محمودآباد در نخستین دوره انتخابات مجلس بودند. ناطق نوری نمایندگی امام خمینی (ره) در منطقه و همچنین بنیاد مستضعفان و تقسیم دارایی و اموال خاندان پهلوی را برعهده داشت. وی سخنرانی توانمند بود که پیشینه ای از مبارزات سیاسی و چریکی علیه رژیم پهلوی را در کارنامه خود داشت. از سوی دیگر مهم ترین رقیب ایدئولوژیکی و سیاسی او سیف الله کاظمیان، نماینده سازمان مجاهدین خلق، از سعادت آباد چمستان نور بود.

در دوره اول انتخابات مجلس مهمترین شرطی که می توانست موجب حذف کاندیدها شود، وابستگی آن ها به رژیم پهلوی بود. سر انجام در دومین دور از اولین دوره انتخابات مجلس، عباسعلی ناطق نوری توانست با کسب نزدیک به 70درصد آرا راهی مجلس شود. پس از وی محمدتقی وصف نوری با گرایش ملی و بهره گیری از نفوذ سنتی و دودمانی خود نفر دوم و نماینده سازمان مجاهدین خلق با اندکی اختلاف سوم شدند. عدم تمکین گروه های سیاسی از قانون اساسی سبب ایجاد درگیری های فکری و سیاسی و بروز فجایعی چون حادثه هفتم تیرماه سال 60 شد. این حادثه منجر به شهادت شهید بهشتی و عده ای از یارانش از جمله شهید عباسعلی ناطق نوری نماینده حوزه انتخابیه نور و محمودآباد شد.


در جریان تشییع جنازه شهید عباسعلی ناطق نوری یکی از شعارهایی که سر داده شد شعار «به کوری منافق، ناطق به جای ناطق» بود. احمد ناطق¬نوری در میان موجی از احساسات ناشی از فاجعه هفتم تیر جایگزین برادر شهیدش شد.

انتخابات دوره دوم مجلس برگزار شد و با توجه به اقبال جامعه نسبت به روحانیت، نتیجه شمارش آرا از پیروزی یکی از روحانیون منطقه یعنی حجت الاسلام سیدمهدی حسینی‌نژاد حکایت می کرد. پس از دوره دوم احمد ناطق نوری توانست بار دیگر کرسی مجلس را تصاحب کند. وی در انتخابات دوره سوم مجلس شورای اسلامی با کسب بیش از 55درصد آرا راهی خانه ملت شد.

حضور مجدد ناطق نوری در مجلس کافی بود تا وی با تکیه برا عصای قومیت ها و همچنین ساماندهی جناح راست موسوم به اصولگرایان سال های طولانی نماینده این حوزه انتخابیه باقی بماند. گذشته از ثبات ناطق نوری در جایگاه نمایندگی، می توان به برخی تغییرات مهم در چارچوب انتخابات این حوزه پس از به روی کار آمدن دولت اصلاحات اشاره کرد.

تکثر کاندیداها و حضور بانوان در عرصه انتخابات مجلس دو نمونه از این تغییرات مثبت است. پس از شش دوره متوالی حضور احمد ناطق نوری در مجلس نیاز به تغییر ذائقه سیاسی، گردش نخبگان که امری مسلم و پذیرفته شده در دنیای مدرن امروز است را دو چندان ساخته بود. سوای از این موضوع برخی معتقدند حواشی مربوط به مناظرات انتخاباتی سال 88 نیز در بازماندن ناطق نوری از حضور در مجلس نهم بی تاثیر نبوده است. به هرحال ناطق نوری انتخابات مجلس نهم را با 15هزار رای اختلاف به عبدالوحید فیاضی واگذار می کند. فیاضی در اردوگاه فکری و سیاسی ناطق نوری قدم برمی داشت. وی توانست در خلاء وجود رقیبی کارآمد از جناح اصلاح طلبان بر کرسی نمایندگی مجلس بنشیند. اما موضع گیری های تند سیاسی موجب شد که بخشی از حامیان خود را از دست بدهد.


دهمین دوره انتخابات مجلس و فضای انتخابات هفتم اسفند 1394 در حوزه انتخابیه نور و محمودآباد برای اولین بار بعد از چند دهه از فضای دو قطبی به سمت چند قطبی حرکت کرد. به نظر می رسید افکارعمومی منطقه هم راستا با افکارعمومی در سطح ملی به اعتدال رغبت نشان دهند.

خواست اکثریت مردم دوری از تنش و تندروی نخبگان سیاسی بود. تندرروی در عرصه فکری و سیاسی عوارض مطلوبی بر زندگی و سطح رفاه مردم نداشت. در این دوره، میانگین رای دهندگان، شخصیت های سیاسی معتدل را در انتخابات ترجیح دادند. نتایج انتخابات در این حوزه انتخابیه از پیروزی علی اسماعیلی حکایت می کرد. اسماعیلی به عنوان داوطلب حامی دولت تدبیر و امید و با توجه به موج اعتدالگرایی جامعه توانست با پیروزی بر دیگر رقبای خود یعنی عبدالوحید فیاضی و ولی الله فرزانه راهی بهارستان شود.

باید دید حدود یکسال باقی مانده تا انتخابات مجلس یازدهم شرایط چگونه رقم خواهد خورد. آیا نماینده اعتدالگرای این حوزه مجددا راهی خانه ملت می شود یا گفتمان جدیدی پیروز انتخابات آینده خواهد بود.