اختصاصی مازندمجلس: ترکیب فنآوری ارتباطات به همراه خواست اجتماعی برای رابطه و نرم و سختافزار و پلتفرمها، پدیداری به نام شبکه اجتماعی به وجود آورده است. روابط اجتماعی مبتنی بر اراده ابزارمند یکی از عوامل اصلی ایجاد و رشد سریع این پدیده اجتماعی بوده است.
ضریب نفوذ بهرهگیری از اینترنت «بهعنوان یک امر پایه در شبکه اجتماعی» بین کاربران نشان میدهد 6/41 درصد از کل جمعیت ایران از اینترنت استفاده میکنند. حضور 1/ 40 درصد از کاربران اینترنت در تلگرام (1396) بهعنوان یکی از ارکان شبکه اجتماعی نشان از مشارکت فعال ایرانیان در این شبکه دارد
مهمترین جذابیتهای رسانههای اجتماعی برای کاربران را میتوان اینگونه دستهبندی کرد:
محرمانگی و فضای خصوصی
غنی بودن رسانه
امکان خود ابرازی
به اشتراکگذاری
حضور اجتماعی
نبود مرز جنسیتی
آزادی بیان
بازخورد فوری
مطابق این فهرست مهمترین عملکرد رسانه اجتماعی عبارت است از گفتگو، به اشتراکگذاری، حضور، هویت، رابطه، اعتبار گروه همین ویژگیها کافی است تا در جوامعی چون ایران که در آن جریان اطلاعات نهتنها روان نیست بلکه دچار انسداد نیز هست و مناسبات فرهنگی_ایدئولوژیک گاه مناسبات جنسیتی را محدود میکند؛ شبکه اجتماعی یک فرصت بزرگ محسوب شود. آماری چون ضریب نفوذ اینترنتی 69 درصدی گوشی تلفن همراه در بین زنان حقایق مهمی را آشکار میکند که یکی از آنها حضور فعال زنان در شبکه اجتماعی است.
تا خر فرهنگ فنّاورانه حاکم بر جامعه ایران در کنار آسیبهای فضای مجازی و رسانههای اجتماعی همچون تهدید رشد اجتماعی، اعتیاد به رسانه، قدرت نابود کردن روابط و جرائم اینترنتی و... این نگرانی را طرح میکند که فعالیت وزنان در این حوزه چقدر میتواند قرین خطر باشد!
وضعیت متزلزل اجتماعی خاصه در نهاد خانواده که در سالهای اخیر رشد نیز داشته است؛ افزایش آمار طلاق، خیانت، همسر و کودکآزاری واقعیتهای منفی جامعهشناختی ایران است.
یکی دیگر از پدیدهای جدید در حوزه شبکه اجتماعی سایبر فمینیسم است؛ جنبش برابری خواهانه سیاسی، ایدئولوژیک و اجتماعی زنان در فضای مجازی نیز مؤلفه دیگری است که نباید به آن بیتوجه بود بخصوص آنکه این انگاره و نحله در برخی از موازین بافرهنگ و ایدئولوژی موجود در تعارض جدی است و این خود چالش زا ست.
با بررسی همه گزارههای بالا همان مباحثه همیشگی آسیبها و فرصتها نمود پیدا میکند. آمار دقیقی از تأثیرات منفی حضور زنان در شبکه اجتماعی وجود ندارد و به همان سیاق نیز فرصتهای ایجادشده برای زنان در فضای مجازی به اطلاعات تبدیل نشده است. همین فقدان آمار و اطلاعت زنگ خطری جدی است. بدون پیشداوری در مورد سود و زیان حضور در شبکه اجتماعی برای زنان تنها مسئله باقیمانده آن است که ضروری است مهارت خودآگاهی فعالیت در این فضاکاو فرصتها به همه ازجمله زنان آموخته شود.
زنان به مدد فنآوریهای مدرن و تفکر نوین به مشارکت و حضور اجتماعی فعالتر میاندیشند. شبکه اجتماعی یکی از این ظرفیتها محسوب میشود اما مسئله این است که توسعه نقش زنان میبایست دائمی و امن باشد تا علاوه بر تضمین حیات اجتماعی آنان به پیوند نهادهای اجتماعی نیز کمک شود.
منابع:
علی خواه فردین و دیگران_نقش شبکههای اجتماعی موبایل در زندگی زنان (مطالعه موردی شهر رشت)-مجله زن در فرهنگ و هنر-دوره نهم- شماره 4 –زمستان (1396)- تهران
عقیلی سید وحید و دیگران- رسانه اجتماعی چیستی، کارکرد و چالش-مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران_سال هشتم-شماره اول- زمستان (1394)-تهران